کواگولانت (Coagulant) یا ماده منعقدکننده
کلوئیدها ذرات ریزی هستند که به راحتی و به وسیله فرآیندهای فیزیکی حذف نمی شوند و برای حذف آنها نیاز به تصفیه شیمیایی می باشد. منعقد کننده ها یکی از مهمترین مواد شیمیایی مورد استفاده در فرایند تصفیه آب و فاضلاب می باشند که به این منظور مصرف می گردند. کواگولانت ها با چسبیدن به ذرات معلق باعث ته نشینی و حذف آنها می شوند.
مکانیسم کواگولانت
عملکرد کواگولانت ها به گونه ای است که ذرات معلق را به یکدیگر می چسباند و آن ها را به دانه های بزرگتر تبدیل می نماید. در ادامه در طی عملیات لخته سازی با کمک فلوکولانت ها شاهد ته نشین شدن این ترکیبات خواهیم
بود. این عمل چسبندگی ذرات معلق در طی خنثی سازی بار همنام موجود بر ذرات (عامل جداسازی کلوئید ها به
دلیل داشتن بار همنام) اتفاق می افتد. مواد فوق الذکر از مولکول های بار مثبت یا منفی تشکیل شدند که وقتی
به آب اضافه و مخلوط می گردند این خنثی سازی را انجام می دهند.
امروزه دو نوع منعقد کننده آلی و معدنی وجود دارد که بیشتر در تصفیه آب و فاضلاب استفاده می شود.
انواع کواگولانت
-
PAC (پلی آلومینیوم کلراید یا پک)
PAC نوعی منعقدکننده قوی است که به دو دسته صنعتی (فاضلابی) و آشامدینی (بهداشتی) طبقه بندی می شود. این کواگولانت بسته به کاربرد مورد استفاده، در دو نوع پک مایع و پک جامد تولید می شود. پلی آلومینیوم کلراید جامد به صورت پودر و کریستال در دو رنگ شیری تا زرد پررنگ وجود دارد. پلی آلومینیوم کلراید مایع نیز به رنگ زرد روشن تا زرد مایل به قرمز تولید می شود. این محصول با نام آلومینیوم کلراید هیدراته(ACH) نیز شناخته می شود.
-
کلروفریک (کلرید آهن Iron Chloride)
کلرید فریک به عنوان لخته کننده و منعقد کننده عمل می کند. در صنعت تصفیه آب همه کاره است و جایگزینی برای سولفات آهن است. به طور کلی باعث رسوب سریعتر می شود، به خصوص در آب سرد. با این حال، این انتخاب کمتر محبوب است، زیرا کلرید می تواند خورندگی آب را افزایش دهد.
-
آلومنیوم سولفات(آلوم، زاج سفید)
سولفات آلومینیوم پرمصرف ترین منعقد کننده آلومینیوم است. این در تعدادی از اشکال جامد مانند بلوک، کیبله، یا زمین موجود است و همچنین به عنوان محلول موجود است. هنگامی که به آب اضافه می شود، منعقد کننده اسیدی و قلیاییت طبیعی آب واکنش نشان می دهد و یک لخته هیدروکسید آلومینیوم را تشکیل می دهد که در انعقاد، هم برای حذف کدورت و رنگ و هم برای pH معمولاً از بی کربنات کلسیم تشکیل شده است. کنترل حفظ حداقل سطح رضایت بخش آلومینیوم باقی مانده در آب زلال شده مهم است.